Αντεξε πολέμους, σεισμούς, αδιαφορία, αλλά όχι τους φασίστες. Του Απόστολου Λυκεσά

Συντάχθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2018.

Το «σπίτι της χανούμισσας», ένας αστικός μύθος στηριγμένος σε σπαράγματα μνήμης –αφού η ιδιοκτήτρια ήταν ντονμές (εξισλαμισμένη Εβραία)–, νεοκλασικό

κτίριο κηρυγμένο διατηρητέο, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης και ταυτόχρονα απόκεντρο, όρθιο ερείπιο αλλά ανθεκτικό και στους σεισμούς, κυκλωμένο από μύθους και αδιαφορία, με ιστορία καταχωνιασμένη σε βιβλιοθήκες και υπομνήματα αρχιτεκτόνων, ήταν το νεοκλασικό κτίριο στη Λεωφόρου Στρατού με Σαρανταπόρου που έκαψε η φασιστική ορδή στη διάρκεια του προχθεσινού συλλαλητηρίου.

Αριστερά: Φωτογραφία από το βιβλίο του Βασίλη Κολώνα «Η Θεσσαλονίκη εκτός των τειχών- Εικονογραφία των εξοχών (1885-1912)», University Studio Θεσσαλονίκη 2014

Πολλοί Θεσσαλονικείς ανακαλούν τις τελευταίες ώρες μνήμες από σκιές «ιδιοκτητών» του ή των τολμηρών που συνέχισαν να το κατοικούν για λίγο μετά τους σεισμούς του 1978, όταν κρίθηκε κατεδαφιστέο, για να σωθεί στη συνέχεια (1982) ως διατηρητέο.

Το κτίριο αυτό χτίστηκε για μια γυναίκα, της οποίας η φλογερή ιστορία διασώθηκε μόνο στα έντυπα της γραφειοκρατίας του δημοτολογίου, αλλά σίγουρα ήταν πολύ ξεχωριστή περσόνα αφού μέχρι το 1941, που πέθανε, παντρεύτηκε τρεις ξεχωριστούς άντρες.

Για τα μάτια της Χαζίζ Νιχάλ Ναζιφέ

Φωτογραφίες από το βιβλίο του Βασίλη Κολώνα «Η Θεσσαλονίκη εκτός των τειχών- Εικονογραφία των εξοχών (1885-1912)», University Studio Θεσσαλονίκη 2014 |

Το κτίριο που κάηκε ανήκε στη Χαζίζ Νιχάλ Ναζιφέ, η οποία είχε γεννηθεί στην Κωνσταντινούπολη και παντρεύτηκε κατά σειρά με τους Σουκρί Μπέη, πασά του Γεντί Κουλέ, Μουσταφά Εφέντη, γενικό εισαγγελέα Θεσσαλονίκης (1899), και Ταφίκ Χαλίλ ή Χαλίλοβιτς (1918). Χτίστηκε γι' αυτήν από τον δεύτερο άντρα της.

Ο αρχιτέκτονας είναι άγνωστος και το μόνο που γνωρίζουμε είναι πως το κομμάτι της Σαρανταπόρου κατασκευάστηκε με την επίβλεψη του Βούλγαρου Μαστόρ Γιοβάνος.

Οταν η Χαζίζ αντιμετώπισε οικονομικά προβλήματα (1935-36), νοίκιασε χώρους του αρχοντικού σε εβραϊκές, ελληνικές και ιταλικές οικογένειες.

Μετά τον θάνατό της το κτίριο πέρασε στο Ελληνικό Δημόσιο, στη συνέχεια στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, αλλά ήταν και αντικείμενο διεκδίκησης από ιδιώτες.

Η «Εφ.Συν.» επικοινώνησε χθες με τον πρύτανη Αχιλλέα Ζαπράνη, ο οποίος δεν ήταν έτοιμος να απαντήσει σχετικά με το ιδιοκτησιακό και την τύχη των δικαστικών διεκδικήσεων, υποσχέθηκε όμως ότι θα το ερευνήσει.

Μόνο καλά λόγια για τη «Libertatia»

Τελικά την Κυριακή φασιστική ομάδα έκαψε το κτίριο. Να υπενθυμίσουμε ότι τελούσε υπό κατάληψη τα τελευταία 9-10 χρόνια από ομάδα του αντιεξουσιαστικού χώρου και ήταν γνωστή ως «Κατάληψη Libertatia», για την οποία δεν υπάρχει ούτε μία αναφορά πως είχε δημιουργήσει οποιοδήποτε πρόβλημα στην περιοχή. Ισα ίσα οι δηλώσεις των περιοίκων μετά την πυρπόληση ήταν θετικές.

Σύμφωνα με όλες τις αναφορές, το κτίριο της κατάληψης πυρπολήθηκε γύρω στις 3 το μεσημέρι της Κυριακής από ομάδα 30 με 50 ατόμων που φορούσαν ολόμαυρες φόρμες και είχαν πλήρως καλυμμένα τα χαρακτηριστικά τους.

Εχει ενδιαφέρον η ανακοίνωση των ανθρώπων της κατάληψης, οι οποίοι γνωστοποιούν ότι η ομάδα αυτή είχε επιτεθεί στο κτίριο και νωρίτερα, όταν όμως υπήρχαν μέσα στο κτίριο άτομα τα οποία αμύνθηκαν και τους εκδίωξαν.

Οταν το κτίριο παραδόθηκε στην πυρά, δεν υπήρχε κανείς εντός του διότι βρίσκονταν στη συγκέντρωση των αντεξουσιαστών στην Καμάρα.

Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος εμπρησμού...

ΜΟΤΙΟΝΤΕΑΜ/ΤΡΥΨΑΝΗ ΦΑΝΗ

Η χρονική εξέλιξη όλων των βίαιων χτυπημάτων στη διάρκεια του συλλαλητηρίου κατατείνουν στο ασφαλές συμπέρασμα ότι η ομάδα που πραγματοποίησε όλα τα χτυπήματα είναι η ίδια, είχε πεδίο δράσης που εκτεινόταν από την πλατεία Ναυαρίνου μέχρι τη Λεωφόρο Στρατού και είχε όλα τα χαρακτηριστικά τάγματος εφόδου σε διαρκή κίνηση.

Ηταν μια περιφερόμενη ορδή νεαρών 16 με 18 ετών, οι οποίοι εμφανώς καθοδηγούνταν από ένα ή δύο άτομα.

Συγκεκριμένα και αναλυτικά: πρώτο χτύπημα στη «Libertatia» πριν από την έναρξη (13.30) της συγκέντρωσης. Απωθούνται και κατευθύνονται στην παραλία όπου εντάσσονται μέσα στο πλήθος στο ύψος του Βασιλικού Θεάτρου, πιθανώς με στόχευση, διότι τα επεισόδια που έχει καταγράψει σε βίντεο η «Εφ.Συν.» καταγγέλλονται από τη δημοτική παράταξη «Μένουμε Θεσσαλονίκη», η οποία σε ανακοίνωσή της αναφέρει: «Επιτέθηκαν, αρχικώς, σε εμάς και το μπλοκ του Κινήματος Αρδην μέσα στο συλλαλητήριο και με τη βοήθεια του απλού κόσμου που μας υποστήριξε τους πετάξαμε έξω από αυτό». Πράγματι τους πήγαν κυριολεκτικά «καροτσάκι» μέχρι τη ΧΑΝΘ.

Αυτά γίνονται περίπου στις 14.15 το μεσημέρι. Λίγα λεπτά αργότερα ακολουθούν νέα επεισόδια, αυτή τη φορά με αστυνομικούς (14.30-14.45), καθώς ομάδα των νεαρών είχε κατεύθυνση τη συγκέντρωση των αντιεξουσιαστών στην Καμάρα.

Αλλάζουν δρομολόγιο και κατευθύνονται ανενόχλητοι στον πρώτο στόχο, τη «Libertatia», πυρπολώντας το κτίριο (15.00).

Ακολούθως επιτίθενται στην κατάληψη «Ελεύθερος κοινωνικός χώρος Σχολείο», επί της οδού Βασ. Γεωργίου με Μπιζανίου, στην οποία όμως υπήρχαν άτομα τα οποία τους εκδίωξαν (ποιος μπορεί να αποκλείσει άραγε ότι θα παραδινόταν στις φλόγες και αυτό το κτίριο;).

Ενα απλό ερώτημα

Αμέσως μετά (15.30-15.45) η ναζιστική ομάδα καταγράφεται να φτάνει ξανά στη συγκέντρωση της παραλίας, οργανωμένη, φωνάζοντας υβριστικά συνθήματα, αλλά, προφανώς εκτονωμένη, παραμένει μέχρι το τέλος του συλλαλητηρίου στις παρυφές της συγκέντρωσης στο ύψος του δημαρχείου. Τίποτα δεν αποκλείει να μετείχαν και στην επίθεση εναντίον του Κώστα Ζουράρι, αφού το σημείο συμπίπτει.

Το ερώτημα είναι ένα και πολύ απλό: Πώς η αστυνομία επέτρεψε σε αυτήν τη συμμορία να περιφέρεται ώρες μέσα στην πόλη, όταν οι προθέσεις και οι σκοποί της είχαν γίνει εξ αρχής γνωστοί;

*Ευχαριστούμε την αρχιτέκτονα Ολγα Δεληγιάννη για τη συνδρομή

http://www.efsyn.gr/