Ισχύς και δίκαιο στις διεθνείς σχέσεις (του Γιάννη Θεοφύλακτου)

Συντάχθηκε στις 04 Ιουλίου 2017.

Συντάκτης: Γιάννης Θεοφύλακτος*

(μια απάντηση στον Γιάνη Βαρουφάκη)

Το δίκαιο είναι μια έννοια που αφορά ισοδύναμα μέρη. Θουκυδίδης, διάλογος Αθηναίων-Μηλίων.

Καθόλου «δημοκρατικός», καθόλου «δίκαιος», αλλά υπαρκτός, ιστορικό γεγονός. Δεν έχει νόημα δηλαδή να διατρανώνει ο αδύναμος τα δίκαιά του, εάν απευθύνεται στον ισχυρό.

Θυμάμαι ένα πολύ πετυχημένο διεθνές συνέδριο που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου της Θεσσαλονίκης και ο Τομέας Διεθνών Σπουδών της Νομικής ΑΠΘ με εύγλωττο τίτλο: «Might and Right in International Relations» (Ισχύς και Δίκαιο στις Διεθνείς Σχέσεις).

Με δυο λόγια: ακόμη και στο εσωτερικό των κρατών, και του αναπτυγμένου κόσμου, όπου υπάρχει και ισχύει θετικό δίκαιο, είναι δύσκολο να επιτευχθεί η ισονομία και ισοπολιτεία - τις περισσότερες φορές παραμένει στόχος.

Στις διεθνείς σχέσεις μεταξύ των κρατών όπου ουσιαστικά δεν υπάρχει αυστηρό δίκαιο, η ισχύς και όχι το δίκαιο παραμένει ο βασικός παράγοντας διαμόρφωσής τους, όπως πάντοτε έως τώρα στην ανθρώπινη ιστορία. «Ες αεί» που έλεγε και ο Θουκυδίδης.

Ο Γιάνης Βαρουφάκης επανέρχεται συνεχώς προσπαθώντας να αποδείξει το άδικο των δανειστών μας, του Σόιμπλε, της ΕΚΤ, του Eurogroup, του ΔΝΤ και πάει λέγοντας.

Η τελευταία παρέμβασή του προσπαθεί να αποδομήσει το τελευταίο ανακοινωθέν του Eurogroup, δημοσιευμένη σε δύο συνεχή φύλλα της «Εφημερίδας των Συντακτών».

Ο Βαρουφάκης παίρνει παράγραφο παράγραφο το ανακοινωθέν του Eurogroup (ναι, αυτό για το οποίο έγιναν τόσοι συμβιβασμοί και υποχωρήσεις, αυτό το οποίο μπορεί να μην ήταν το τέλειο που θα θέλαμε, αλλά αυτό που έδωσε ένα ισχυρό σήμα σταθερότητας για την ελληνική οικονομία στις διεθνείς αγορές -και είναι φανερό ότι το σήμα αυτό έγινε αποδεκτό- και ορίζει το σύντομο τέλος της επιτροπείας στη χώρα και την απαρχή μιας δίκαιης και βιώσιμης ανάπτυξης, την οποία θα έχουμε την ευκαιρία να τη διαχειριστεί η κυβέρνηση της Αριστεράς και όχι το παλιό και διεφθαρμένο, στρεβλό πολιτικό σύστημα με κυρίαρχο πυλώνα μια κρατικοδίαιτη Δεξιά με μπόλικο από ακραίο νεοφιλελευθερισμό), παίρνει λοιπόν παράγραφο παράγραφο το ανακοινωθέν και προσπαθεί να ερμηνεύσει τι κρύβουν οι ισχυροί πίσω ή μάλλον ανάμεσα από τις γραμμές της ανακοίνωσης.

Με δυο λόγια: οι ισχυροί προσπαθούν να φαίνονται (και) δίκαιοι και «καλοί», βαθύτερα όμως δεν υπάρχει παρά η (αποκρουστική) όψη της ισχύος. Αλλωστε και οι Αθηναίοι τα είπαν «χύμα» και χωρίς περιστροφές στους Μηλίους, διότι η συζήτηση έλαβε χώρα κεκλεισμένων των θυρών.

Ενδεχομένως να έχει δίκιο σε κάποια από αυτά που αναλύει ο Γιάνης, αν και κάποιες φορές φαίνεται ότι υπερβάλλει.

Αλλού είναι το θέμα: εναλλακτικές δεν προτείνει. Εναλλακτικές λύσεις που να μην οδηγούν στην άσκοπη θυσία ενός ολόκληρου λαού (του ελληνικού) ούτε να παραδίδουν αμαχητί και εκουσίως τα όπλα σε ένα πολιτικο-οικονομικό σύστημα (και χρηματο-μιντιακό και απουσίας δικαστικού ελέγχου και πολλά άλλα) που πτώχευσε τη χώρα ληστεύοντας τον λαό της, ενώ το ίδιο φυγάδευσε την παράνομη λεία του στο εξωτερικό και δεν διστάζει να συμμαχεί με οποιονδήποτε (π.χ. τους δανειστές της χώρας) προκειμένου να επανέλθουν στα πράγματα και να συνεχίσουν το πάρτι «τους» σε βάρος του ελληνικού λαού, εξασφαλίζοντας συγχρόνως και το ακαταδίωκτό του...

Οταν ο Σόιμπλε στέλνει τις «οικονομικές τριήρεις» και προβαίνει σε αποκλεισμό του «νησιού» σου, δεν χρειάζεται να θυσιάσεις άσκοπα τα γυναικόπαιδα, κραδαίνοντας το δίκαιό σου.

Ούτε να παραχωρήσεις αμαχητί τη διακυβέρνηση του τόπου στους πολιτικούς σου αντιπάλους, τους ίδιους που έφεραν τις τριήρεις ante portas.

Μάλλον το να συνειδητοποιήσεις ότι δεν μπορείς να επιβάλεις το (όντως) δίκιο στους ισχυρότερους, να συμβιβαστείς και να υποχωρήσεις σε άδικα και πολλές φορές παράλογα μέτρα που σου επιβάλλουν οι ισχυροί, αλλά να μη θυσιάσεις (ασκόπως) τον λαό σου και να μη χαρίσεις τη διακυβέρνηση της χώρας, παρά τη δημοκρατικά εκπεφρασμένη βούληση του ελληνικού λαού, στους ίδιους που άνοιξαν την πόρτα στους ισχυρούς-δανειστές πτωχεύοντάς την είναι σίγουρα ρεαλιστικότερο και σαφώς συμφερότερο, ιδίως όταν με την τακτική αυτή κερδίζεις χρόνο και συμμαχίες στο ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον, οπότε πιθανόν το «δίκιο» σου να έχει περισσότερες πιθανότητες να «ισχύσει»...

Δεν ισχυρίζομαι ότι δεν πρέπει να παραδειγματιζόμαστε από πάμπολλες ηρωικές περιόδους της ιστορίας μας που όλοι μας θεωρούσαν «τρελούς», παρ' όλα αυτά τα βάλαμε με τους γίγαντες και πολλές φορές νικηφόρα (τι να πρωτοαναφέρει κανείς, Θερμοπύλες, 1821, 1940, Εθνική Αντίσταση και τόσα άλλα).

Συμφωνώ επίσης απόλυτα πως «καλύτερα σφαχτάρι, παρά ψοφίμι»: όταν φτάνει το δίλημμα στο έσχατο αυτό σημείο. Αλλιώς, κάτσε ζωντανός και κάνε διαπραγμάτευση, ισχυροποιώντας όσο μπορείς τη θέση σου.

Αλλά πότε ισχύει το ένα και πότε το άλλο, πρέπει να το διακρίνεις. Γιατί η μεγαλύτερη αρετή είναι η διάκριση, Γιάνη...

*βουλευτής Ν. Κοζάνης (ΣΥΡΙΖΑ), δικηγόρος παρ' Αρείω Πάγω, μέλος της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας

ΠΗΓΗ: www.efsyn.gr