Όσκαρ Ουάιλντ / Είμαστε όλοι στο βούρκο, όμως μερικοί κοιτάζουμε τ’ άστρα
Μια μέρα σαν κι αυτή, το 1900, ο κόσμος έχασε τον μεγάλο και πολυτάλαντο Όσκαρ Ουάιλντ(16 Οκτωβρίου 1854 – Παρίσι, 30 Νοεμβρίου 1900), ποιητή, μυθιστοριογράφο, θεατρικό συγγραφέα και κριτικό.
Ο Ουάιλντ έφυγε πρόωρα, σε ηλικία 46 ετών από μηνιγγίτιδα, άπορος και μόνος στο Παρίσι.
Το μυθιστόρημα, «Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέι» προκάλεσε την βικτοριανή ηθική και τον οδήγησε ακόμη και στη φυλακή. Αποτελεί έως και σήμερα το γνωστότερο έργο του. «Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέι», εκδόθηκε το 1891. Τον Ιούλιο του 1890, παρουσιάζεται στο περιοδικό Lippincott της Philadelphia η ιστορία ενός άνδρα που δεν γεράζει ποτέ, όμως σε αντίθεση με το άψογο παρουσιαστικό του, το πορτρέτο φέρει τα σημάδια της φθοράς του.
Στο Λονδίνο, η εφημερίδα «Daily Chlonicle», χαρακτήρισε την ιστορία «ακάθαρτη», «δηλητηριώδη» και «γεμάτη από τις αποπνικτικές οσμές της ηθικής και πνευματικής σήψης». Η «St. James Gazette», την έκρινε ως «βρώμικη» και «αηδιαστική» ενώ πρότεινε να διωχθεί ο συγγραφέας.
«Υπάρχει ένα μόνο πράγμα χειρότερο από το να μιλάνε για σένα κι αυτό είναι να μη μιλάνε για σένα.»
Πιο δυσοίωνη ήταν μια σύντομη αναφορά στον «Scots Observer», σύμφωνα με την οποία, παρόλο που «ο Ντόριαν Γκρέι» ήταν ένα έργο υψηλής λογοτεχνικής ποιότητας, διαπραγματευόταν «θέματα που άπτονται μόνο στο Τμήμα Εγκληματικών Ερευνών ή σε μια ακρόαση κεκλεισμένων των θυρών», καθώς και ότι θα ήταν ενδιαφέρον κυρίως για τους «εκτός νόμου ευγενείς και διαστρεμμένα αγόρια που μεταφέρουν τηλεγραφήματα» – ένας υπαινιγμός για το πρόσφατο τότε σκάνδαλο της Cleveland Street για έναν ανδρικό οίκο ανοχής στο Λονδίνο.
«Τα βιβλία που ο κόσμος αποκαλεί ανήθικα είναι τα βιβλία που δείχνουν στον κόσμο τη δική του αισχρότητα.»
Σε πέντε χρόνια από τότε, στις 25 Μαΐου του 1895, ο Ουάιλντ βρέθηκε αντιμέτωπος με την καταδίκη για «διάπραξη άσεμνων πράξεων με ορισμένους άνδρες». Ο σάλος που προκλήθηκε δεν προκαλεί έκπληξη: Κανένα έργο της κυρίαρχης αγγλόφωνης μυθιστοριογραφίας δεν είχε έρθει τόσο κοντά στο να εκφράσει ανοιχτά την ομοφυλοφιλική επιθυμία. Οι πρώτες σελίδες, λίγες αμφιβολίες αφήνουν ότι ο Basil Hallward, ο ζωγράφος του πορτραίτου του Ντόριαν Γκρέι, είναι ερωτευμένος με το «θέμα» του. Μόλις ο Ντόριαν ανακαλύπτει τις θεϊκές του δυνάμεις, προχωρά σε διάφορες ειδεχθείς πράξεις, συμπεριλαμβανομένης και της δολοφονίας. Όμως για τις βικτοριανές ευαισθησίες η πιο ανείπωτα έκνομη πράξη του θα ήταν ότι διέφθειρε νέους άνδρες.
«Είμαστε όλοι μέσα στο βούρκο, όμως μερικοί από εμάς κοιτάζουμε τ’ άστρα.»
Στις δίκες εναντίον του Όσκαρ Ουάιλντ το 1895, οι αντίπαλοι δικηγόροι διάβασαν φωναχτά αποσπάσματα από τον «Ντόριαν Γκρέι», αποκαλώντας το «σοδομιτικό βιβλίο». Ο Ουάιλντ φυλακίστηκε, όχι γιατί αγαπούσε ερωτικά νέους άνδρες αλλά επειδή έδειξε αυτή του την επιθυμία, και ο «Ντόριαν Γκρέι» έγινε το κυρίαρχο έκθεμα της «ξεδιαντροπιάς» του για την κοινωνία της εποχής.
«Το χειρότερο πράγμα με τους φανατικούς είναι η ειλικρίνεια.»
Ο Όσκαρ Ουάιλντ πέθανε στις 30 Νοεμβρίου του 1900, σε ένα υποβαθμισμένο ξενοδοχείο στο Παρίσι, σε ηλικία 46 ετών. Σχεδόν μέσα σε μια νύχτα, ένας θρύλος γεννήθηκε: Ουάιλντ ο μάρτυρας της ομοφυλοφιλίας, Ουάιλντ ο ηθικός επαναστάτης. Ένα εκκολαπτόμενο κίνημα δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων τον «αγκάλιασε» ως ήρωα που περιφρονήθηκε.
«Είναι λυπηρό να το σκέφτεται κανείς, αλλά η μεγαλοφυΐα διαρκεί περισσότερο από την ομορφιά.»
Όταν ο Graig Rodwell, το 1967, άνοιξε ένα γκέι και λεσβιακό βιβλιοπωλείο στη Νέα Υόρκη, το ονόμασε «The Oscar Wilde Memorial Bookshop» και μετά τις ταραχές στο Stonewall το 1969 ο Rodwell χρησιμοποίησε τη λίστα διευθύνσεων του βιβλιοπωλείου για να βοηθήσει να οργανωθεί η πρώτη παρέλαση υπερηφάνειας.
«Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι άλλοι άνθρωποι. Οι σκέψεις τους είναι απόψεις κάποιου άλλου, οι ζωές τους μία μίμηση, τα πάθη τους μια αναφορά.»
«Για τον κόσμο φαίνομαι, από δική μου πρόθεση, ένας ερασιτέχνης καλλιτέχνης και απλώς ένα δανδής- δεν είναι σοφό να δείχνει κανείς την καρδιά του στον κόσμο», έγραψε κάποτε ο Ουάιλντ. Δεν θα πρέπει λοιπόν να υποθέσουμε ότι μας αποκαλύφθηκε η ψυχή του όταν έγινε ένα gay σύμβολο ή όταν κανονικοποιήθηκε σε ευρύτερους κύκλους ως ο «πατέρας» του «Να είσαι ο εαυτός σου».
«Μόνο οι ρηχοί άνθρωποι δεν κρίνουν από την εξωτερική εμφάνιση. Το πραγματικό μυστήριο του κόσμου είναι το ορατό, όχι το μη ορατό.»
Ο αισθητισμός του Ουάιλντ, η φανατική του λατρεία για την ομορφιά, ήταν ίσως το πιο βαθύ και πιο μόνιμο από τα πάθη του. Ίσως μονάχα η απειλή της δίωξης να τον εμπόδισε από το να εκφράσει ελεύθερα τη δική του σεξουαλικότητα στο έργο του. Το άσχημο τέλος του «Ντόριαν Γκρέι» -που μαχαιρώνει σε παροξυσμό το πορτραίτο του- δείχνει έναν άντρα που χάνει τη μάχη με τη δημόσια εικόνα του.
ΠΗΓΗ: www.tvxs.gr
