Πως θα βρεις δουλειά όταν δεν αγωνίζεσαι για την «Σαχάρα της ανεργίας»
Θανάσης Τσιριγώτης
Η σχέση του συνόλου με το ξεχωριστό άτομο αποτελούσε
πάντα ένα επίμαχο θέμα για τη νεότερη φιλοσοφία. Το μέρος και το όλον ως κατηγορίες στον φυσικό και κοινωνικό κόσμο και -κυρίως- η συνάρθρωσή τους, θα εξακολουθήσουν για πάρα πολλά χρόνια να στοιχειοθετούν πεδία αναζήτησης της ανθρώπινης σκέψης.
Στη φιλοσοφία, την πολιτική, την ιστορία, την οικονομία. Ένας ξεχωριστός τρόπος για να εννοήσουμε τη σχέση του ειδικού με το γενικό, είναι η εικόνα ενός ποταμού και μιας σταγόνας. Όποιος αναφέρεται στον πρώτο, μηδενίζοντας το ρόλο της «άσημης σταγονίτσας» ξεπέφτει στην αφαίρεση και τη γενίκευση, όποιος υπερτονίζει την ιδιαιτερότητα της ξεχωριστής σταγόνας αρνείται το όλον, το ποτάμι. Μία σταγόνα μοναχή της το πολύ-πολύ να λαμπυρίζει, αλλά πέραν τούτου ουδέν.
Ορισμένοι σήμερα μιλούν για το ρόλο της ξεχωριστής προσωπικότητας που παραγνωρίστηκε τάχα από τον εφαρμοσμένο μαρξισμό στη Σοβιετική Ένωση. Πως το πανίσχυρο κράτος των εργατών-αγροτών μηδένισε το εύρος της κάθε ξεχωριστής προσωπικότητας (της σταγόνας που λέγαμε) σε όφελος ενός γιγαντιαίου μηχανισμού. Είναι αλήθεια πως ύστερα από σαράντα χρόνια (1956 και δώθε), διαλυόταν, θρυμματιζόταν και σάπιζε.
Πρόκειται για μία ιστορικοπολιτική επισήμανση που σκόπιμα ή όχι παραγνωρίζει ορισμένους παράγοντες. Την ιμπεριαλιστική περικύκλωση της νεαρής ΕΣΣΔ, τη μάχη ενάντια στους πλουσιοχωρικούς (κουλάκους) και φυσικά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τις θυσίες του «ποταμού ΕΣΣΔ». Ένα τμήμα λογοτεχνών (όπως ο Φ. Κάφκα) και αργότερα ο Ζ. Π. Σαρτρ (υπαρξισμός) απέδωσαν, ιδιαίτερα ο πρώτος με γλαφυρό τρόπο, τον εκμηδενισμό του ξεχωριστού ανθρώπου απέναντι στο γενικότερο σύνολο που μπορεί να το ονομάσουμε κράτος, κόμμα, κοινωνία ή ξεχωριστοί θεσμοί όπως είναι πχ η δικαιοσύνη.
Ο μαρξισμός-λενινισμός παρ’ ότι εντάσσει το επιμέρους στο ειδικό, το τμηματικό σε γενικότερα σύνολα, δεν παραγνωρίζει την ιδιαιτερότητα του ατόμου. Αλλά αρνούμαστε να μιλάμε εμμονικά πχ για τον κόσμο ενός παιδιού προτιμώντας να αναφερόμαστε στα παιδιά του κόσμου. Τα προβλήματα μιας ξεχωριστής εργατικής οικογένειας (οικονομικά, συναισθηματικά, κ.α) μπορούν να βρουν τη λύση τους σ’ ένα ευρύτερο περιβάλλον που εξασφαλίζει την εργασία, την υγεία, την πρόνοια, το περιβάλλον ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ. Θα ήταν αφόρητος εγωισμός η λογική «ζήσε κι άσε τους άλλους να πεθάνουν» που εφαρμόζει έτσι κι αλλιώς η κυρίαρχη πολιτική και οι άπειρες παραφυάδες της. Θα ήταν ατελείωτη μικροπολιτική η –καθόλα θεμιτή- προσδοκία «να βρω δουλειά», όταν δε μιλάς, δεν ασχολείσαι, δεν αγωνίζεσαι για την «Σαχάρα της ανεργίας».
Όσοι επιλέγουν τον κοινωνικό αναχωρητισμό και την παραγνώριση των αγώνων στ’ όνομα του υπερτροφικού εγώ δεν στρέφονται ενάντια στους όμοιούς τους και την τάξη τους. Σε τελική ανάλυση στρέφονται ενάντια στον ίδιο τον εαυτό τους. Το επαναστατικό κίνημα έχει δεκάδες τρόπους για να αναδείξει τα ιδιαίτερα στοιχεία της προσωπικότητας του καθ’ ενός ξεχωριστά, πράγμα που αποδείχτηκε ιστορικά και υπογραμμισμένα. Αντίθετα, ο καπιταλισμός, και σ’ αντίθεση με όσα λέει και διακηρύσσει, έχει βρει χιλιάδες τρόπους για να ισοπεδώνει το άτομο. Διαστρέφοντας την έννοια της δυνατότητας σ’ ευκαιρία. Μπορεί ο προηγούμενος πρόεδρος των ΗΠΑ να ήταν έγχρωμος, αλλά οι «ομόχρωμοί» του ζουν στα γκέτο και στις φυλακές. Η σταγόνα λοιπόν θα βρει την αποδοτικότητα και την ορμή της αν κυλήσει σ’ ένα βουερό ποτάμι.
Ο Θανάσης Τσιριγώτης είναι εκπαιδευτικός, μέλος της ΚΕ του Μ-Λ ΚΚΕ
ΠΗΓΗ: www.alfavita.gr
