RoboLaw: Νομοθεσία για τη ρομποτική (video)
Τι είδους νομικά δικαιώματα πρέπει να έχει ένα ρομπότ; Το Polo Sant'Anna Valdera αποτελεί ένα από τα κορυφαία ερευνητικά κέντρα ρομποτικής.
Καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται, το προσωπικό του κέντρου θεωρεί πως αυτό το ερώτημα αποκτά όλο και μεγαλύτερη σπουδαιότητα. Η καινοτομία δημιουργεί νέα νομικά και ηθικά ζητήματα. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επιθυμεί να αντιμετωπίσει αυτά τα ζητήματα, ώστε η ρομποτική να συνεχίσει να ακμάζει το 2017.
Από τα βιομηχανικά ρομπότ μέχρι τον ιατρικό εξοπλισμό, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, τα παιχνίδια ή τις οικιακές συσκευές, η ρομποτική και η τεχνητή νοημοσύνη αποτελούν ολοένα και μεγαλύτερο μέρος της καθημερινότητάς μας. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το πρώτο θεσμικό όργανο παγκοσμίως, το οποίο προσπαθεί να θεσπίσει νόμους για τα νομικά και ηθικά ζητήματα που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη. Μια τεράστια επανάσταση βρίσκεται σε εξέλιξη, διότι υπάρχουν ήδη πολλά ρομπότ και θα υπάρξουν ακόμα περισσότερα στο μέλλον, σε όλους τους τομείς της ζωής. Είμαι πεπεισμένη ότι η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων θα συστήσει μια ομάδα εργασίας, με σκοπό να επικεντρωθεί ειδικά στις νομικές και ηθικές επιπτώσεις της ρομποτικής για την κοινωνία μας. Στην Πίζα, το ινστιτούτο Sant'Anna, ένα σημαντικό κέντρο της ρομποτικής, αποτελεί μέρος του ευρωπαϊκού προγράμματος Robolaw. Εδώ, οι ερευνητές μελετούν το ζήτημα της ευθύνης των ρομπότ, καθώς και άλλες νομικές πτυχές. Για εκείνους, το ενδιαφέρον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για αυτά τα ζητήματα είναι θετικό και ανοίγει το δρόμο για μια νέα προσέγγιση της ρομποτικής. Ακόμα κι αν πρόκειται για ένα πολύπλοκο έργο. Ο κόσμος της ρομποτικής είναι ένα πολύ ευρύ πεδίο. Συνεπώς, αν η προσέγγιση είναι πολύ γενική, υπάρχει ο κίνδυνος να μην αντιμετωπιστεί το βασικό ζήτημα. Ο Άντρεα Μπερτολίνι εξειδικεύεται στο ιδιωτικό δίκαιο.
Για εκείνον, τα ρομπότ δεν είναι ένα προϊόν όπως τα υπόλοιπα, ωστόσο, οι ισχύοντες νόμοι εφαρμόζονται και σε αυτά. Οι νόμοι αυτοί αναπτύχθηκαν λαμβάνοντας υπόψη διάφορα είδη συσκευών, συνεπώς οι λύσεις που επιφέρουν ενδέχεται να μην είναι οι καλύτερες, όσον αφορά τη ρομποτική. Στην περίπτωση ατυχήματος που προκαλείται από ένα ρομπότ, για παράδειγμα από ένα αυτόνομο όχημα, ποιος έχει την ευθύνη; Κατ' αρχήν, ο οδηγός δεν έχει πλέον καμία ευθύνη, επομένως, εγείρεται το ερώτημα ποιος θα καλύψει την ασφάλεια; Ο κατασκευαστής; Ο προγραμματιστής; Ο χρήστης; Πρόκειται για ένα πολύπλοκο και ακριβό ερώτημα. Είναι πολύ πιο λογικό να ευθύνεται το μέρος που βρίσκεται στην καλύτερη θέση για να ελαχιστοποιήσει αυτό το κόστος, αλλά και τον κίνδυνο. Αυτό το ονομάζω «προσέγγιση διαχείρισης κινδύνου». Σε αυτό το σενάριο, εγώ ή ο κατασκευαστής θα μπορούσαμε να αγοράσουμε μια ασφάλεια, η οποία θα καλύπτει όλα τα έξοδα που σχετίζονται με αυτήν την ευθύνη. Όλο και περισσότερα αυτόνομα ρομπότ προσεγγίζουν την αγορά. Επιπλέον, στα εργαστήρια οι μηχανικοί σχεδιάζουν ρομπότ με τη δυνατότητα να μαθαίνουν από το περιβάλλον και την εμπειρία τους, αλλά και να λαμβάνουν ανεξάρτητες αποφάσεις «Πάρτε το μπουκάλι».
Επειδή σε αυτήν την περίπτωση, θα πρέπει να τεθεί το ερώτημα αν ο προγραμματιστής θα πρέπει πάντα να είναι υπεύθυνος για την ενέργεια, διότι το περιβάλλον θα έχει επίδραση στο ρομπότ. Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μια πιθανή απάντηση ίσως είναι να δοθεί σε αυτήν την κατηγορία των ρομπότ μια ηλεκτρονική προσωπικότητα. Η ηλεκτρονική προσωπικότητα σημαίνει να αντιμετωπίζονται τα ρομπότ ως εταιρεία, μια νομική οντότητα, η οποία έχει ορισμένα δικαιώματα και υποχρεώσεις που εξυπηρετούν καθαρά την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων οικονομικών συμφερόντων ενός ανθρώπου. Μια ακόμη σημαντική ανησυχία για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελούν τα ηθικά ζητήματα που εγείρονται από τη ρομποτική. Κυρίως, η σχέση εξάρτησης που μπορεί να αναπτυχθεί μεταξύ ενός ανθρώπου και ενός ρομπότ, συγκεκριμένα στην περίπτωση των ευάλωτων ατόμων. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι τα ευάλωτα άτομα δεν θα οδηγηθούν στην εντύπωση ότι τα ρομπότ μπορούν πράγματι να βιώσουν συναισθήματα, τα οποία οι μηχανές δεν μπορούν να εκφράσουν. Τελικά, θα μπορούσε η νομοθεσία επί όλων αυτών των ζητημάτων να παρεμποδίσει την καινοτομία; Το αντίθετο μάλιστα, θα μπορούσε να αποτελέσει μια κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη στον τομέα, διότι η ύπαρξη νομικής ασφάλειας θα ενθαρρύνει την έρευνα και τη βιομηχανική ανάπτυξη. Η ανάπτυξη προτύπων είναι στρατηγικής σημασίας, διότι αυτά που θα προκύψουν μπορεί να είναι αμερικανικά πρότυπα ή διεθνή πρότυπα. Αν τα πρότυπα είναι ευρωπαϊκά, καθίσταται σαφές ότι οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες θα βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση.
Βρισκόμαστε σε καλό σημείο, επειδή τα κράτη μέλη δεν έχουν καταρτίσει ακόμη νομοθεσία, συνεπώς μπορούμε να προσφέρουμε ένα πλαίσιο που θα χρησιμεύσει ως πηγή έμπνευσης για τα κράτη μέλη, ώστε να θεσπίσουν κανόνες, οι οποίοι θα εφαρμόζονται σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
ΠΗΓΗ: www.europarltv.europa.eu
