Περι-διαβάζοντας_1: Η πολιτικοϊδεολογική διαπάλη στις γραμμές του κομμουνιστικού κινήματος (γράφει ο Παύλος Μουρουζίδης)
Στο πλαίσιο του κομμουνιστικού κινήματος, πέραν της κύριας γ’ διεθνιστικής, δύο βασικές τάσεις κριτικής αναπτύχθηκαν στο πλαίσιό του: το «μαρξιστικό-λενινιστικό» ρεύμα και η «τροτσκιστική» τάση.
Η κριτική του «μαρξιστικού-λενινιστικού» ρεύματος προς το παραδοσιακό κομμουνιστικό κίνημα, συνοψίζεται στα εξής :
α) στην απεμπόλιση της επαναστατικής πολιτικής του γ’ διεθνιστικού κινήματος, δια της ρεβιζιονιστικής γραμμής του 20ου συνεδρίου του ΚΚΣΕ, η οποία στην Ελλάδα επιβλήθηκε με εξωτερική επέμβαση (και υπό την ηγεσία Κολιγιάννη-Παρτσαλίδη, ως γραμμή της 6ης ολομέλειας (1956) της ΚΕ του ΚΚΕ). Ειδικότερα, η 6η ολομέλεια, ουσιαστικά καταδικάζει τον προηγούμενο επαναστατικό δρόμο του ΚΚΕ και τον αγώνα του ΔΣΕ, υιοθετεί την «ειρηνική – κοινοβουλευτική μετάβαση στο σοσιαλισμό», ενώ η 8η ολομέλεια (1958) διαλύει τις παράνομες οργανώσεις και προετοιμαζει την ΕΔΑ. Για την αλλαγή πλεύσης, απαιτείτο φραξιονιστική δράση με μαζικές διαγραφές (ειδικά οργανώσεων του εξωτερικού) και ίντριγκας, για την οριστική επικράτηση τελικά του κοινοβουλευτικού δρόμου έναντι της γραμμής Ζαχαριάδη.
β) προτάσσει την αντιιμπεριαλιστική, εθνικοδημοκρατική, κοινοβουλευτική αλλαγή με μικρές συνεχείς αλλαγές στη ζωή του τόπου ως το ξήλωμα της αμερικανοκρατίας και της υποτέλειας, τον “ουσιαστικό” εκδημοκρατισμό, την εξάλλειψη του αντικομμουνισμού σαν κρατική ιδεολογία, την αλλαγή του ταξικού χαρακτήρα του κράτους, την ταξική συνεργασία και ειρήνη.
γ) ο έλεγχος των μονοπωλίων και ο σχεδιασμός της οικονομικής ανάπτυξης σε δημοκρατική, φιλολαϊκή βάση θα επιτευχθεί μέσω της τακτικής του Αντιιμπεριαλιστικού Δημοκρατικού Μετώπου (ΕΔΑ) και μιας (αδιευκρίνιστης) φιλολαϊκής εξουσίας και οικονομίας.
Από την άλλη πλευρά, η τροτσκιστική κριτική εντοπίζει την απεμπόλιση της επαναστατικής γραμμής του κ.κ. πολύ πριν το 20ο συνέδριο του ΚΚΣΕ, στην επικέντρωση των προσπαθειών στη διάσωση της νεοσύστατης ΕΣΣΔ και του (σ.σ.: αναπόφευκτα) κρατικού χαρακτήρα της.
Ο Ερνστ Μαντέλ, επιφανής γραμματέας της Δ’ διεθνούς, οικονομολόγος και συγγραφέας, από την άλλη, στην μπροσούρα του Συνύπαρξη και παγκόσμια επανάσταση, επισημαίνει πως η υπεράσπιση της Σοβιετικής Ένωσης από το Λένιν και τους μπολσεβίκους, δεν έγινε απαντώντας σε ένα τεχνητό δίλημμα: υποχώρησης από τη διεθνή επαναστατική σκηνή και επομένως διάσωσης της ΕΣΣΔ δια της συμφωνίας Μπρεστ-Λιτόφσκ ή ανυποχώρητης διαρκούς επανάστασης και άρα υπονόμευσης της ΕΣΣΔ. Αντίθετα, η ιστορία έδειξε πως διασώζοντας τη νεαρή σοβιετική δημοκρατία, η επαναστατική διαδικασία επιταχύνθηκε στην Κ. Ευρώπη λίγους μήνες μετά τη συμφωνία, (σε Αυστρία, Γερμανία και Ουγγαρία) με ηθικά, πολιτικά και υλικά μέσα. Για τον Ε. Μαντέλ, η αδυναμία ανάπτυξης της παγκόσμιας επαναστατικής διαδικασίας οφείλεται κύρια στα προπολεμικά λάθη της γ’ διεθνούς (τοπικών κ.κ. και της Σοβιετικής ηγεσίας (Μαντέλ, 1979: 27-30), παρά στη μετα/πολεμική υπαγωγή της ανάπτυξης του κ.κ. στα “κρατικά” σοβιετικά συμφέροντα. Και αυτό έχει σημασία να τονιστεί, όταν εκτιμάται από το γ.γ. της Ενιαίας Γραμματείας της Δ’ Διεθνούς! (Μαντέλ, 1979: 21-22) Το πρόβλημα για τον Μαντέλ, ανακύπτει από την συντηρητική φύση του γραφειοκρατικού στρώματος το οποίο έχει κάθε συμφέρον από την κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής και την επιβίωση του νέου καθεστώτος μεν, όχι όμως κι από την ανάπτυξη της επαναστατικής διαδικασίας, η οποία θα επέφερε την κοινωνική του ανατροπή κι αντικατάσταση. Η αδρανοποίηση αυτής της διαδικασίας μετέτρεψε την γ’ διεθνή, ως την αυτο διάλυσή της, σε «συνοριοφύλακα» της π. ΕΣΣΔ. (Μαντέλ, 1979:24-25)
Για τον Μαντέλ, η πολιτική παρέμβαση της ΕΣΣΔ σε όλα τα επαναστατικά μέτωπα της περιόδου, υπήρξε “διακριτική” (Ελλάδα, Γιουγκοσλαβία, Βιετνάμ) εως ανασταλτική (Ισπανία), παρά τις διαθέσεις των εργατικών μαζών (Γαλλία, Ισπανία κ.α., Μαντέλ, 1979:26-32) «Δεν είναι οι επαναστατικές νίκες αλλά, ως ένα σημείο, οι ήττες των επαναστατικών δυνάμεων, που επιταχύνουν την εξέλιξη προς ένα παγκόσμιο πόλεμο» (Μαντέλ, 1979:33) και επιπλέον, «δεν ήταν η νίκη της επανάστασης στη Γιουγκοσλαβία που αλλά οι ήττες της στην Ελλάδα, Ιταλία και Γαλλία που οδήγησαν σε μια παγκόσμια συμμαχία εναντίον της ΕΣΣΔ», Μαντέλ, 1979:34), Ο φόβος μπροστά στην “πρόκληση” είναι η βέβαιη συνταγή της ήττας καθώς οι ιμπεριαλιστές πάντα νοιώθουν να “προκαλούνται”, είναι το συμπέρασμα της πυκνής αυτής μπροσούρας του Ε. Μαντέλ.
Η “ταυτόχρονη επανάσταση” δεν είναι λοιπόν παρά ένας τυχοδιωκτισμός, η ενοποιημένη ταξική πάλη σε παγκόσμια κλίμακα είναι η καλύτερη εγγύηση επιβίωσης των επαναστάσεων «σε μια μόνη χώρα». (Μαντέλ, 1979:49)
του Παύλου Μουρουζίδη
30/7/2024, Πτολ/δα
